Blog

Ik geloof dat architectuur en kennismanagement een sterke relatie hebben. Een architect is een belangrijk deel van zijn tijd bezig met het expliciet maken, verzamelen, transformeren, creëren en verspreiden van kennis. In dit blog item geef ik een verdere uiteenzetting van dit kennisperspectief op architectuur en wat dit betekent voor de architect.

In eerdere blog items heb ik betoogd dat het belang van subjectiviteit toeneemt en dat dit ondermeer betekent dat we meer vertrouwen moeten hebben. De vraag is wel hoe ver dit vertrouwen rijkt. Vertrouwen kan ook snel worden geschaad. Met name de relatie met macht is interessant. Is het waar dat macht corrumpeert? De mens is belangrijk, maar zodra de mens zijn eigen belangen belangrijker vindt dan die van andere mensen wordt het wel gevaarlijk. 

Er vinden grote fundamentele veranderingen plaats in de maatschappij, in onze leefomgeving en in ons denken. In een eerder blog item heb ik betoogd dat hierdoor het belang van subjectiviteit groter wordt. De zienswijze van mensen wordt belangrijker dan het kennen en analyseren van alle feiten. Dit heeft ook veel impact op de rol van de architect. Temeer omdat deze geneigd is methodisch, gestructureerd en modelmatig naar de wereld te kijken. Er zal een nieuwe architect ontstaan; de subjectieve architect. In dit blog item zal ik de inzichten uit mijn eerdere blog daarom vertalen naar de impact op de rol van de architect. Dat doe ik in de vorm van een aantal principes. Ik ben ervan overtuigd dat architecten door het volgen van deze principes hun persoonlijke effectiviteit kunnen verhogen.

Alle signalen lijken erop te duiden; we bevinden ons in een fase van transformatie. Er vinden grote fundamentele veranderingen plaats in de maatschappij, in onze leefomgeving en in ons denken. Digitalisering is een belangrijk onderdeel van deze veranderingen. Ik denk dat dit alles een andere houding vraagt van mensen, met name meer bewustzijn van de balans tussen objectiviteit en subjectiviteit. Dit betekent dat naast het kennen en analyseren van feiten ook aandacht voor de zienswijze van mensen belangrijk is. Laat me je vertellen waarom ik dat denk.

Digitalisering leidt tot een snel groeiende hoeveelheid gegevens en informatie, die in toenemende mate ook als open data beschikbaar komen. Naast standaard administratieve gegevensstromen worden ook steeds meer van onze digitale activiteiten vastgelegd, waardoor alles wat we doen inzichtelijk wordt en te analyseren is. Het Internet of Things voegt hier nog eens gegevens uit allerlei actieve en passieve objecten in onze fysieke omgeving toe. Om te voorkomen dat we verdwalen in deze “information overload” zijn duidelijk slimme oplossingen noodzakelijk. Kennistechnologie zoals kunstmatige intelligentie staat hierdoor opnieuw sterk in de aandacht.

Het enterprise-architectuur vakgebied is nog sterk in ontwikkeling. Er ontstaan continu nieuwe inzichten over wat wel en niet werkt. Zo blijken organisaties in de praktijk minder “maakbaar” dan we dachten en neemt daarmee de waarde van doelarchitecturen en meerjarenplannen af. Daarnaast zien we dat top-down sturing in de praktijk slecht werkt, met als gevolg dat een “control” benadering van enterprise-architectuur weinig waarde genereert. Dit soort observaties komen in een ander daglicht te staan als we een stapje terug doen en kijken vanuit het perspectief van organisatie-ontwikkeling.

Since the introduction of service oriented architectures some 15 years ago, the concept has become pretty much main stream. The advantages are clear, at least when comparing to the previously popular point-to-point connections. But there are some notable disadvantages too. In particular, infrastructure costs are the Achilles heel of service oriented architecture. In the meantime, a new paradigm named resource oriented architecture is on the rise. Will this new development obsolete service oriented architectures? And should you act on that now?

Een van de vragen die telkens terugkeren is wat nu precies de relatie is tussen organisatiestrategie en architectuur. Dat beide disciplines niet los van elkaar moeten staan, is voor de meeste consultants en architecten wel duidelijk, maar hoe de aansluiting voor elkaar te krijgen blijkt een stuk moeilijker. Toch is dat voor beide disciplines essentieel: een architectuur die niet wortelt in de organisatiestrategie is gedoemd te mislukken, en een strategie die niet in een architectuur geconcretiseerd wordt blijft altijd een papieren tijger. In deze blog leg ik uit hoe architecten hierin een waardevolle bijdrage kunnen leveren.

Het Business Model Canvas (BMC) lijkt aan te slaan in organisaties en bij adviesbureaus. Blijkbaar geeft het in één oogopslag een goede weergave van een organisatie. Natuurlijk valt er ook best wat af te dingen op het model. Zo lijkt het vooral goed te werken voor individuele business modellen en blijft het een relatief oppervlakkig overzicht. Het is echter interessant om te zien hoe het model nog meer gebruikt kan worden. Zo gebruiken we het in ons boek over digitale transformatie als een manier om te redeneren over de waarde van informatie en voor het identificeren van een visie op digitalisering. Recentelijk heb ik ge-experimenteerd met het toevoegen van strategie en governance aan het model.