08-02-2017

Terug naar de intentie

Door te abstraheren van de werkelijkheid creëren we dingen die eigenlijk niet bestaan. We creëren een virtuele werkelijkheid, waarin we nieuwe woorden introduceren en de eenheden kunnen aanpassen aan wat we toevallig handig vinden. De virtuele werkelijkheid wordt al snel een verzameling van onwerkelijke abstracties. 

Wat de diepere intenties zijn die eraan ten grondslag liggen. We creëren hiermee onbewust afstand, waardoor het ook lastig is om goed contact te maken. De uitspraken gaan een eigen leven leiden en worden een doel op zich. Mensen gaan zich erachter verschuilen en gebruiken het als excuus om zelf geen verantwoordelijkheid te nemen of na te hoeven denken. Een verandering in houding is noodzakelijk. We moeten het met elkaar hebben over intenties.

Een deel van dit inzicht komt vanuit mijn recente interesse voor filosofie. Het leuke van filosofie is dat het je dwingt terug te gaan naar de essentie; alles staat ter discussie en dat is ook de intentie. Je wordt gedwongen na te denken over de zaken die dingen doen bewegen. Ik lijk daarin een aantal categorieën van beweegredenen voor uitspraken te herkennen:

  • Dat wat je wilt, gebaseerd op je behoeften, verlangens, passie en identiteit
  • Dat wat je weet, gebaseerd op je kennis, overtuigingen en persoonlijke waarheid
  • Dat wat je ziet, gebaseerd op je gedachten, ideeën, verbeelding en intuïtie
  • Dat wat je voelt, gebaseerd op je emoties, gevoelens, stemming en zintuigelijke waarnemingen

Dit zijn hopelijk herkenbare categorieën van dingen. Dingen waarover je direct met mensen kunt praten. Als je daarbij duidelijk vertelt of het iets is dat je wilt, weet, ziet of voelt dan is ook direct duidelijk waar je het over hebt en waarom je het zegt. Dat zorgt voor open communicatie. Ik ben ervan overtuigd dat open communicatie heel veel ruis wegneemt en ertoe leidt dat je veel sneller kunt komen tot een gezamenlijke visie.

De eerder genoemde termen doelstelling, principe, uitgangspunt en eis vloeien voort uit dit soort basis beweegredenen. Het is verstandig om de relatie naar deze onderliggende beweegredenen transparant te maken en zo mogelijk ook expliciet vast te leggen. Dat zorgt ervoor dat anderen die dit soort uitspraken zien begrijpen waar ze vandaan komen, zelf ook inzien waarom het belangrijk is en hun gedrag zelf aanpassen. Het past veel beter bij het huidige tijdsgewricht, waarbij we onnodige hiërarchie willen verwijderen en mensen maximaal eigen verantwoordelijkheid willen laten nemen.

Er zijn natuurlijk uit uitdagingen en valkuilen. De belangrijkste uitdaging is waarschijnlijk dat mensen niet open willen communiceren omdat ze denken dat dat hun eigen belangen schaadt. Jezelf kwetsbaar durven op te stellen en je eigen fouten en tekortkomingen te durven delen is een grote mindshift die velen niet zullen kunnen maken. Het vraagt ook terughoudendheid in het te snel meegaan met emoties en gevoelens. Angst is al snel een slechte raadgever. Een combinatie van hart en hoofd blijft noodzakelijk. Het vraagt ook bereidheid om je eigen overtuigingen even los te laten en open te staan voor allerlei mogelijke argumenten en kritiek.

Dit alles vraagt vooral ook aandacht voor ethiek. Het bespreekbaar maken van hoe we met elkaar omgaan en de basisafspraken die daarbij gelden. De basis daarvoor is integriteit en het creëren van vertrouwen. In deze tijd zou de ethiek vooral ook gebaseerd moeten zijn op respect voor de ander; het vertrouwen dat iedereen relevante perspectieven inbrengt, hoe groot of klein deze ook is. Tegelijkertijd liggen belangen daarbij op de loer, die we vooral ook moeten begrijpen en erkennen, maar waarin een gezonde balans noodzakelijk is. Een filosofische uitdaging daarbij is de stelling van Friedrich Nietzsche dat elke vorm van ethiek een machtsethiek is en volgens hem dus draait om het verwerven van macht.

Danny Greefhorst (dgreefhorst@archixl.nl) is directeur en principal consultant bij ArchiXL.

Interessant? Deel het!
Illustratie stel je vraag
Meer weten over deze blog?

Neem contact op met ons, we vertellen er graag meer over!

© ArchiXL  |  KvK 05084421